بیماری ناخنک چشم و جراحی آن
ناخنک چشم و پینگوکولا معمولا در میان افرادی که بیشتر ساعات روز را در بیرون سپری کرده بدون اینکه از عینک آفتابی استفاده کنند، رایج می‌باشد. حتی کودکان از این بیماری مستثنی نمی‌باشند.
در این بیماران ضایعه صورتی رنگی روی بافت سفید ملتحمه به چشم می‌آید. رشد این زائده در بیشتر اوقات از بخشی از چشم در نزدیکی بینی شروع شده و به سمت مرکز چشم پیش می‌رود. ناخنک ضایعه‌ی غیرسرطانی بوده که معمولا به آرامی رشد میکند. حتی این امکان وجود دارد که رشد آن برای مدتی متوقف شود. در موارد پیشرفته‌ی این بیماری ممکن است زائده به اندازه‌ای رشد کند که تمام سطح مردمک چشم را بپوشاند و در ادامه مشکل بینایی ایجاد کند.
ناخنک می‌تواند هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد. البته معمولا ناخنک چشم مشکل جدی محسوب نمی‌شود. با این وجود، وجود این ضایعه روی سطح چشم همیشه احساس ناخوشایندی از وجود جسم خارجی روی سطح چشم را برای فرد تداعی میکند. در مواردی که ناخنک به رنگ قرمز و ملتهب باشد، نیاز به درمان جدی دارد.
علائم بیماری
- ناخنک معمولا به جز ظاهر آن هیچ علامت دیگری ندارد. البته در صورت رشد بیش از حد آن ممکن است با قرمزی و التهاب همراه باشد.
- ناخنک به تدریج می‌تواند به سمت قرنیه رشد کند و موجب بی‌نظمی شکل آن شود که آستیگماتیسم نامیده میشود. همچنین امکان تاری دید وجود دارد.
به طور کلی علائم ناخنک چشم شامل موارد زیر میشود:
- سوزش
- احساس وجود شن و سنگریزه
- خارش
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- تاری دید
علل بیماری چشمی
بیشتر متخصصان بر این باورند که عوامل اصلی ایجاد این ضایعه‌ی چشمی شامل موارد زیر میشود:
- قرار گرفتن طولانی مدت در برابر اشعه فرابنفش خورشید
- خشکی چشم
- تحریک چشم توسط گرد و غبار و باد
شیوع ناخنک چشم در مکان‌های نزدیک خط استوا یا دارای آب و هوای آفتابی بسیار بالا می‌باشد. این زائده در میان بزرگسالان رده سنی ۲۰-۴۰ مشهود می‌باشد. از نظر جنسیت، احتمال بروز ناخنک در مردان بیشتر می‌باشد.
ناخنک اغلب منجر به رشد غیرسرطانی ندول‌های زردرنگی روی بافت ملتحمه در اطراف قرنیه میشود که پینگوکولا نام دارد. علل رشد هر دو زائده مشابه می‌باشد، به ویژه عدم استفاده از عینک آفتابی که بسیار تاثیرگذار می‌باشد. از آنجایی که پینگوکولا از رطوبت سطح چشم توسط اشک می‌کاهد، فرد همیشه این احساس را دارد که شی خارجی روی سطح چشم وی چسبیده است. این امکان وجود دارد که پینگوکولا به رنگ قرمز تغییر کند.
روش درمان
اگر احساس می‌کنید که دارای علایم ناخنک می‌باشید در ابتدا به متخصص چشم مراجعه کنید. با استفاده از میکروسکوپی اسلیت لامپ تشخیص دقیق در این خصوص صورت می‌گیرد. در موارد خفیف رشد ناخنک نیاز به درمان نمی‌باشد. درمان تنها در مواردی ضرورت پیدا میکند که تورم سطح چشم سبب قرمزی و التهاب شود. لذا روشهای درمانی زیر توصیه میشود:
- استفاده از قطره و پماد مخصوص چشم مانند بلینک
- استفاده از داروهای وازوکانستریکتور به شکل قطره چشمی مانند نافکون آ
- درمان کوتاه مدت با استروئیدها به شکل قطره چشمی مانند FML یا لوتماکس
اگر ناخنک چشم سبب ناراحتی بسیار و مشکلات بینایی فرد بیمار شود، برداشتن ضایعه می‌تواند به صورت سرپایی انجام شود. برای تصمیم گیری درباره انجام یا عدم انجام جراحی اندازه و ظاهر ضایعه بسیار مهم می‌باشد.
در مواردی از جراحی، احتمال عود مجدد ضایعه گزارش شده است. لذا تنها در موارد زیر مجاز به جراحی می‌باشید:
- فرد به سایر درمان‌ها پاسخگو نبوده
- احتمال از دست رفتن بینایی فرد وجود دارد
- فرد به دلیل مسائل زیبایی و قرمزی چشم آزرده می‌باشد
برای درمان ناخنک از پیوند ملتحمه از خود فرد بیمار و یا پیوند پرده آمنیوتیک برای پر کردن جای خالی محل زائده نیز استفاده میشود. طول مدت این عمل ۳۰-۴۵ دقیقه می‌باشد. بعد از عمل فرد می‌بایست به مدت یک تا دو روز از پچ چشمی استفاده کند. بعد از گذشت چند روز فرد قادر خواهد بود به انجام فعالیت‌های روزانه خود (به جز شنا و مالیدن چشم) می‌باشد. برای کاهش التهاب و همچنین خطر عود مجدد ناخنک، استفاده از داروهای استروئیدی به شکل قطره چشمی به مدت چند هفته یا چند ماه توصیه میشود.
اصلی‌ترین عارضه بعد از عمل جراحی عود مجدد ضایعه می‌باشد. بررسی‌ها نشان داده است که استفاده از پیوند ملتحمه و پرده آمنیوتیک احتمال عود مجدد ناخنک را از ۵۰ درصد به ۵-۱۰ درصد کاهش می‌دهد. از دیگر موارد شایع بعد از عمل جراحی، میتوان به ایجاد آستیگماتیسم، زخم شدن قرنیه و سوراخ شدن بخش سفید رنگ چشم اشاره کرد.
بیش از ۹۷ درصد از گزارشهای عود مجدد بیماری در ۱۲ ماه اول بعد جراحی رخ می‌دهد. لذا، پیگیری بیماران به مدت یک سال توصیه میشود.
جلوگیری از ناخنک چشم
استفاده منظم و روزمره از عینک آفتابی برای جلوگیری از رشد ناخنک و پینگوکولا بسیار سودمند می‌باشد. این نکته حتی در روزهای ابری نیز توصیه میشود. عینک آفتابی مناسب می‌بایست قادر باشد جلوی ۹۹-۱۰۰ درصد از پرتوهای ماورای بنفش نوع آ و ب را بگیرد.
عینک‌های آفتابی منحنی بهترین محافظت را در برابر پرتوهای ماورا بنفش، باد، گرد و غبار دارد. استفاده از عینک آفتابی در هنگام رانندگی نیز توصیه میشود. به‌علاوه، برای حفظ رطوبت سطح چشم در آب و هوای خشک، استفاده از اشک مصنوعی مفید می‌باشد.